Thiết kế sản phẩm (Product Design) Là Gì? Quy Trình Product Design Hay

Đa số người dùng ngày nay có xu hướng tiếp cận sản phẩm thông qua các hình thức bên ngoài của chúng. Để khách hàng “yêu sản phẩm ngay lần đầu”, thiết kế sản phẩm nên là khía cạnh được tập trung nhiều nhất. Nó là thứ giúp bạn trở nên nổi bật và tạo ra lợi thế cạnh tranh hơn đối thủ. Do vậy, dù bạn là nhà thiết kế, người phân tích dữ liệu hay người đề xuất chiến lược kinh doanh, bạn đều cần hiểu quá trình thiết kế sản phẩm để tạo ra thành phẩm thích hợp khách hàng nhất. Qua bài viết này, EQVN sẽ cung cấp cho bạn các khái niệm của thiết kế sản phẩm, đặc trưng và quy trình chuẩn nhất để tạo ra sản phẩm dành riêng cho người dùng của bạn.

1. Thiết kế sản phẩm là gì? 

Thiết kế sản phẩm là sự kết hợp giữa mục tiêu của doanh nghiệp và nguyện vọng của người dùng, để tạo ra và quảng bá những sản phẩm thu hút, hài hòa và có độ nhận diện cao.

Hay nói cách khác, đây là quá trình nắm bắt cơ hội từ thị trường, doanh nghiệp tạo ra sản phẩm giải quyết các vấn đề hoặc thỏa mãn các nhu cầu tiềm ẩn của người dùng. Sản phẩm được nói đến ở đây có thể xuất phát từ sản phẩm mới hoặc bao gồm cả những sản phẩm hiện có.

2. Thiết kế sản phẩm gồm những dạng nào?

Thiết kế sản phẩm yêu cầu sự nghiên cứu trong nhiều khía cạnh của người dùng như tâm lý, lối sống hay hành vi của họ. Vì vậy, sẽ có hình thức thiết kế sản phẩm chính mà bạn thường thấy: 

• Thiết kế hệ thống
• Thiết kế quy trình
• Thiết kế giao diện

Dù cho có sự đa dạng về các thể loại, nhưng về cơ bản, mục đích cốt lõi của thiết kế là tạo ra sản phẩm có thể thấu hiểu vấn đề của người dùng và giải quyết nó tốt nhất.

3. Đặc trưng của thiết kế sản phẩm

Mang tính nhận diện thương hiệu

Nhà thiết kế sản phẩm sẽ phụ trách khâu chăm sóc và quản lý quá trình thiết kế tạo ra sản phẩm. Đội ngũ Marketing có nhiệm vụ xác định thông điệp nào dùng để tiếp cận đối tượng khách hàng.

Do vậy, để sản phẩm có sự tương thích giữa thông tin được truyền thông và những gì thực tế khách hàng trải nghiệm, cần có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa đội thiết kế sản phẩm và đội ngũ Marketing.

Hay nói cách khác, để các sản phẩm tạo ra đạt đến độ nhận diện thành công, cần thêm vào đó các đặc tính thương hiệu như đặc điểm về nhãn hàng, giá trị sản phẩm,…

Mang lại lợi ích cho doanh nghiệp

Thiết kế sản phẩm là quá trình giải quyết vấn đề của người dùng, đồng nghĩa với việc tạo ra lợi ích cho doanh nghiệp của bạn.

Mặc dù vậy, quá trình thiết kế sản phẩm chỉ tạo ra thu nhập cho nhà thiết kế, không có nghĩa rằng các vấn đề của nhà thiết kế sẽ được giải quyết. Điều này chỉ thể hiện ra khía cạnh trao đổi cùng giá trị giữa các nhà thiết kế và bản thân doanh nghiệp.

Tính tương thích 

Tính tương thích trong thiết kế được hiểu là sự tương đồng giữa các thông điệp so với sản phẩm thực tế. Điều này thể hiện sự phối hợp linh hoạt giữa bản thân doanh nghiệp và các nhà thiết kế.

Trong thời đại thế giới thay đổi từng ngày như hiện nay, tính tương thích còn thể hiện ở sự linh hoạt của doanh nghiệp, bạn nên quan tâm nhiều hơn đến các nền tảng và thiết kế nhiều giải pháp hơn cho từng nền tảng đó.

Truyền tải kiến thức

Việc tạo ra một sản phẩm không chỉ đơn thuần là tạo ra những gì doanh nghiệp yêu cầu. Đây còn là việc đưa ra câu trả lời cho các câu hỏi như:

• Bạn đưa sản phẩm đến với khách hàng như thế nào?
• Khách hàng hiểu gì khi nhìn vào sản phẩm này?
• Thông qua bản thiết kế, khách hàng nhận ra những những giá trị gì?

Đây là một quá trình giáo dục kiến thức cho mọi người xung quanh, về những giá trị của sản phẩm, những gì mà thương hiệu cam kết với người dùng và khuyến khích họ hành động.

4. Những yếu tố cần lưu ý khi thiết kế sản phẩm

4.1. Đặt yếu tố thương hiệu làm trọng tâm

Trong việc thiết kế sản phẩm, tính thương hiệu là yếu tố trọng tâm để tăng xác suất mua hàng, tạo nên sự thành công cho doanh nghiệp.

Việc lồng vào các yếu tố của thương hiệu như tên, logo, màu sắc, khẩu hiệu… sẽ là yếu tố khiến khách hàng nhận ra thương hiệu nhanh hơn và nhớ bạn lâu hơn các đối thủ cạnh tranh.

4.2. Nên có một câu chuyện cho sản phẩm

Việc tạo ra những câu chuyện ý nghĩa, hay truyền tải các thông điệp gần gũi với đời sống rất dễ được đón nhận và in đậm trong tâm trí người dùng.

Chắc hẳn bạn sẽ không thể nào quên mẫu quảng cáo Xoay bánh – Nếm kem – Chấm sữa của nhà Oreo.

Đây là một nghi thức đã được truyền tải đến người dùng qua hàng trăm chiến dịch quảng cáo – PR khác nhau.

Oreo đã gắn liền nghi thức này với các khoảnh khắc sinh hoạt trong gia đình, đưa nhãn hàng gần hơn với đối tượng gia đình và trẻ nhỏ. Nhờ cách truyền tải này, giờ đây, món bánh quy sôcôla này đã dần trở thành một biểu tượng không thể thay thế, nhất là trong thị trường người dân Việt Nam.

4.3. Có tính tương thích

Như đã nói, sản phẩm được đưa ra không chỉ là sản phẩm tốt nhất, mà còn phải có sự đồng nhất với thông điệp mà doanh nghiệp muốn truyền tải. Đây là sự nhất quán trong suốt chu kỳ sống của sản phẩm, đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự kết hợp ăn ý với các nhà thiết kế.

Mặt khác, tính tương thích còn thể hiện sự khác biệt trong các thiết kế sản phẩm mà doanh nghiệp đang theo đuổi. Bạn sẽ được ưu ái và thu hút nhiều khách hàng tiềm năng hơn khi tập trung vào tính khác biệt này.

4.4. Quy trình thiết kế sản phẩm phải phù hợp với dự án

Trên thực tế, sẽ không có quy trình thiết kế nào thỏa mãn toàn bộ các loại dự án khác nhau. Bạn cần đánh giá một vài các yếu tố sau để điều chỉnh quy trình thiết kế sản phẩm, sao cho phù hợp nhất với các yêu cầu cụ thể của dự án:

• Nhu cầu hoặc sở thích của khách hàng
• Bạn có bao nhiêu thời gian? (Dùng để đo lường tiến độ thực hiện dự án)
• Ngân sách của dự án (Chẳng hạn, khi ngân sách gặp khó khăn có thể làm gián đoạn các cuộc phỏng vấn của bạn)

Vì vậy, một quy trình hiệu quả là quy trình đã loại bỏ tất cả những hoạt động dư thừa, tập trung vào khả năng của doanh nghiệp và nhu cầu của người dùng.

4.5. Thiết kế sản phẩm không phải là quy trình tuyến tính

Rất nhiều giả định cho rằng, thiết kế là một quy trình tuyến tính, mở đầu từ khi xác định sản phẩm và hoàn tất quá trình bằng các thử nghiệm. Tuy nhiên, các giai đoạn này thực tế có sự giao thoa qua lại lẫn nhau.

Khi các nhóm sản phẩm đánh giá về vấn đề cần giải quyết, họ có thể sẽ cần xem lại các nghiên cứu trước và thử thêm những ý tưởng mới lạ hơn. Do vậy, sau khi chấm dứt thử nghiệm, quá trình thiết kế sẽ vẫn tiếp tục, để nhà thiết kế tìm thêm các ý tưởng khác.

4.6. Thiết kế sản phẩm là quy trình không bao giờ kết thúc

Thiết kế sản phẩm, nhất là sản phẩm kỹ thuật số sẽ là một quy trình lâu dài, không bao giờ dừng lại. Nguyên nhân là bởi quy trình sẽ thường tồn tại những lỗ hổng trong thiết kế, yêu cầu nhà thiết kế phải tiến hành lại quy trình, như các giả định khó dự đoán trong quá trình sử dụng sản phẩm, như các lỗi kỹ thuật đôi khi sẽ xuất hiện chứ không xuất hiện thường xuyên.

Do vậy, để đạt được thành công, nhà thiết kế bắt buộc phải vận hành một chu kỳ liên tục cải tiến, đánh giá dựa trên các phản hồi (kể cả định tính và định lượng) từ khách hàng. Điều này là cơ hội giúp các nhà thiết kế đạt được bức tranh tổng thể về công việc của họ, cải thiện hiệu suất làm việc cũng như tăng giá trị cho sản phẩm hiện có.

4.7. Thiết kế sản phẩm được dựa trên truyền thông

Các sản phẩm thành công đồng nghĩa với việc nó đã đạt được sự chấp nhận từ nhóm và các bên liên quan. Điều này cho thấy tầm quan trọng của cách truyền thông của các nhà thiết kế. Vì vậy, sẽ không “ngoa” khi nói rằng, các nhà thiết kế sản phẩm tốt nhất sẽ trở thành những người truyền đạt xuất sắc nhất.

5. Một quy trình thiết kế sản phẩm bao gồm những gì?

5.1. Định hướng tầm nhìn và chiến lược sản phẩm

Từ tầm nhìn, bạn tiến hành lập kế hoạch, hoạch định cụ thể các công việc cần triển khai. Đặc biệt, bạn cần ưu tiên cho các mục tiêu quan trọng để hướng đến sản phẩm thành công, được người dùng đón nhận.

Mỗi dự án thiết kế cần bao gồm tầm nhìn, chiến lược rõ ràng cho sản phẩm. Chúng đóng vai trò cực kỳ quan trọng để bản thân doanh nghiệp không lệch hướng ra khỏi đường ray tạo mẫu và phát triển sản phẩm một cách hoàn hảo.

Cụ thể, tầm nhìn sẽ tạo ra lợi ích cho doanh nghiệp:

• Định hướng cho từng hành động của đội ngũ phát triển sản phẩm 
• Xác định ý tưởng thiết kế mới phù hợp với người dùng
• Giúp người dùng thấu hiểu thông điệp của thương hiệu, kể cả những điều mà bản thân doanh nghiệp không xây dựng
• Làm rõ các giải pháp hướng đến người dùng

Tuy nhiên, tầm nhìn chỉ là một phần trong tổng thể của hoạt động thiết kế sản phẩm. Để xác định hành trình của sản phẩm, bạn cần tạo ra những chiến lược mang tính đột phá hơn. Tầm nhìn giúp bạn xác định phạm vi, đích đến cho sản phẩm, cùng với việc thấu hiểu hiện trạng của doanh nghiệp, bạn có thể đề ra các thử thách và cuối cùng là điều chỉnh hướng đi cho sản phẩm của mình.

5.2. Nghiên cứu giá trị sản phẩm

Nghiên cứu cốt lõi giá trị trong thiết kế sản phẩm bao gồm việc tìm hiểu những lợi ích sản phẩm đưa đến thị trường và đặc điểm riêng biệt của sản phẩm (Unique Selling Point). Việc nghiên cứu giá trị cốt lõi sẽ giúp bạn tối ưu hóa chi phí cũng như thời gian điều chỉnh lại quy trình thiết kế sản phẩm.

Theo đó, để phân tích tiêu chuẩn ngành và tính khả thi của sản phẩm, nghiên cứu sản phẩm (Product Test) sẽ gồm hai khía cạnh:

• Nghiên cứu người dùng: để thấu hiểu những gì người dùng thực sự cần. Để nghiên cứu đặc trưng này, bạn có thể chọn cách phỏng vấn người dùng, khảo sát trực tuyến hoặc điều tra cụ thể bối cảnh của họ.
• Nghiên cứu thị trường: nhằm tạo ra giải pháp có lợi thế cạnh tranh. Có rất nhiều cách nghiên cứu, như hình bên dưới là so sánh các đặc điểm của các đối thủ để tìm ra cơ hội cạnh tranh cho doanh nghiệp.

5.3. Phân tích và xác định đối tượng khách hàng

Tổng hợp từ những dữ liệu kể trên, bạn đã có thể đúc kết ra chân dung người dùng mục tiêu (Persona). Persona “hư cấu” hay còn gọi là nhân vật đại diện cho tập thể người dùng của bạn, là một hồ sơ người dùng bao gồm các đặc điểm như độ tuổi, công việc, nơi ở, lối sống, tính cách,… Persona là nền tảng để bạn thấu hiểu đại đa số người dùng và dễ dàng lên ý tưởng cho các giai đoạn sau.

Khi đã xác định những thông tin về người dùng, bạn có thể đặt thông tin này trên bản đồ thấu cảm, một trong những công cụ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về môi trường của người dùng. Bản đồ thấu cảm sẽ mô tả những gì người dùng nói, nghĩ, làm và cảm nhận.

5.4. Phác thảo ý tưởng thiết kế sản phẩm

Sẽ không dễ dàng để thực thi chính xác những ý tưởng từ trong đầu bạn ra bên ngoài. Tuy nhiên, việc phác họa các ý tưởng sơ sài nhất sẽ cho bạn cơ hội để gặp gỡ các bản thiết kế hoàn hảo hơn. Đừng do dự mà hãy cứ phác thảo ra toàn bộ những gì bạn nghĩ.

Bên cạnh đó, tuy hoạt động này sẽ tốn khá nhiều thời gian của bạn, nhưng nó sẽ là nền móng để bạn có được một ấn phẩm thiết kế có hồn nhất. Sau đó, hãy thử hỏi ý kiến của những người đồng nghiệp, gia đình, kể cả những chuyên gia trong lĩnh vực của bạn, để hoàn thiện sản phẩm tốt hơn.

5.5. Triển khai thiết kế sản phẩm

Sau khi đã chọn được ý tưởng, bạn cần biến các ý tưởng này thành một sản phẩm cụ thể. Công việc đầu tiên cần làm là xây dựng quy trình tạo mẫu nhanh, bao gồm 3 công đoạn chính:

• Xây dựng: Tạo ra sản phẩm cụ thể và mang đi thử nghiệm với người dùng.
• Đánh giá: Tiến hành cung cấp các nguyên mẫu cho người dùng và các bên liên quan. Sau đó, bạn thu thập phản hồi để bước đến công đoạn tiếp theo.
• Cải tiến: Nâng cấp, khắc phục những điểm chưa tốt của sản phẩm, trước khi thật sự tung ra thị trường.

Nguyên mẫu ở đây là các mô hình thử nghiệm có quy mô nhỏ, được tiến hành trước khi xây dựng đầy đủ các giải pháp, giúp doanh nghiệp tăng hiệu suất công việc. Theo đó, nguyên mẫu thường có 2 loại:

• Nguyên mẫu có độ trung thực cao: mô phỏng các hoạt động gần tương tự sản phẩm thực
• Nguyên mẫu có độ trung thực thấp: phác thảo thô sơ trên giấy

5.6. Kiểm tra và đánh giá hiệu quả

Để đánh giá hiệu quả tính khả thi của bản thiết kế, bạn sẽ cần một bước tổng hợp thống kê các tính năng và đặc điểm của sản phẩm, so sánh với tiêu chuẩn đã đề ra, đối chiếu với mức độ hài lòng của người dùng. Điều quan trọng cần lưu ý ở bước này là quan tâm đến cách người dùng tương tác, sử dụng sản phẩm của bạn.

Nhiều doanh nghiệp khi mới bước chân vào lĩnh vực, đã bỏ lỡ bước này, đồng nghĩa với việc bỏ qua cơ hội tìm thấy những phản hồi tiêu cực, cũng như đánh giá tích cực của người dùng về sản phẩm. Qua đó, bước này sẽ cực kỳ quan trọng để các nhà thiết kế có thêm các tài liệu, ý kiến và những lời góp ý để cải thiện và đánh giá chiến lược sản phẩm của mình.

Bạn có thể sẽ chưa biết bắt đầu nghiên cứu những thông số cơ bản nào. Vì vậy, lời khuyên ở đây là hãy bắt đầu đánh giá từ mức độ hài lòng của khách hàng, tính năng được ưu ái nhiều nhất hay chỉ thông qua các feedback của người dùng.

5.7. Hoạt động sau khi ra mắt

Một sản phẩm được ra mắt chưa hẳn đã là kết thúc của quy trình thiết kế sản phẩm. Trên thực tế, chúng chỉ là bước kết thúc cho một vòng tuần hoàn mới hơn, những nhà thiết kế sẽ học hỏi kết quả ra mắt và cải tiến sản phẩm trở nên tốt hơn.

Có hai khía cạnh mà nhà thiết kế cần quan tâm, bao gồm:

• Tìm hiểu cách người dùng tương tác với sản phẩm

Phân tích các số liệu có được từ các công cụ (Google Analytics hoặc Hotjar) như số lần nhấp, thời gian điều hướng, tỷ lệ thoát, truy vấn tìm kiếm,… sẽ giúp bạn hiểu thực trạng người dùng đang sử dụng sản phẩm. Bên cạnh đó, các phản hồi từ người dùng, thậm chí là cảm xúc hoặc ý tưởng của họ, cũng giúp bạn có nhiều góc nhìn hơn để theo dõi và tinh chỉnh sản phẩm.

• Kiểm tra các thay đổi trong thiết kế

Thử nghiệm A/B sẽ là phương pháp thích hợp khi bạn đang phân vân chọn lựa giữa hai yếu tố cạnh tranh khác nhau. Tạo thói quen kiểm tra A/B giúp bạn thoải mái thử những điều mới, dù có đầy tính rủi ro cản trở bạn, chúng vẫn tồn tại các kết quả để giúp bạn xem xét phiên bản nào khả thi hơn.

6. Kết luận

Quan trọng nhất, thiết kế sản phẩm là một quy trình tập trung hoàn toàn vào người dùng. Bạn có thể phân mảnh thành các nhóm người dùng nhỏ để tạo ra sản phẩm cá nhân hóa hơn. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tìm hiểu qua các thị trường ngách nhằm phát triển thị trường hiện tại.

Tuy nhiên, đừng để sản phẩm cuối cùng của bạn lệch hướng khỏi các tính năng phù hợp với trải nghiệm người dùng. Để làm được điều này, bạn sẽ cần dành nhiều thời gian, nỗ lực để mang sản phẩm của mình theo kịp với xu hướng.

Nếu còn bất kỳ khó khăn nào về hoạt động phát triển thương hiệu và truyền thông đến khách hàng, đừng ngần ngại tìm hiểu qua Khóa học Marketing Manager 4.0 cũng như Khóa học Chuyên viên Digital Marketing tại EQVN. Khóa học là nguồn kiến thức rộng lớn cả về hoạt động bán hàng, chăm sóc khách hàng, quản trị hiệu quả hệ thống Digital Marketing cũng như phát huy tối đa khả năng truyền thông của các công cụ trong doanh nghiệp.

• Thấu hiểu khách hàng và hành trình chuyển đổi
• Cập nhật các xu hướng mới trong Digital Marketing
• Sáng tạo chiến lược nội dung hiệu quả
• Tối ưu vận hành doanh nghiệp thông qua CRM và tự động hóa trong Marketing
• Vận hành hệ thống Digital Marketing khoa học

Do vậy, để tiết kiệm thời gian tổng hợp và cập nhật kiến thức, bạn có thể tham khảo qua website Blog Doanh nghiệp. và Blog Digital Marketing. Đây là nguồn thông tin uy tín được cập nhật hàng tuần về lĩnh vực kinh doanh trực tuyến, tiếp thị đa kênh và nhiều hơn thế nữa, hứa hẹn sẽ là nguồn thông tin hữu ích không thể bỏ lỡ!

:

Bài viết cùng chủ đề